Το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης βρίσκεται στην πευκόφυτη περιοχή «Φανερωμένη» του Δήμου Σαλαμίνας.
Η Μονή είναι τρίκλιτος θολοσκέπαστη , βασιλικού ρυθμού , με κεντρικό τρούλο και τέσσερις πυργίσκους με πολεμίστρες. Η αγιογράφηση του καθολικού έγινε το 1735 απ’ τον αγιογράφο Γεώργιο Μάρκο με την τεχνική της νωπογραφίας.
Στη νότια πλευρά του καθολικού βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Νικολάου όπου είναι τοποθετημένη η Αγία Κάρα του Οσίου Λαυρεντίου. Επίσης μπροστά στην ωραία πύλη υπάρχει ο Τάφος του Οσίου. Στο χώρο του μοναστηριού κτίστηκε το 1979 ο ναός της Αγίας Σοφίας.
Ως μουσείο χρησιμοποιείται ο Ναός των Αγίων Αποστόλων ο οποίος αναϊδρύθηκε το 1661. Στο μουσείο φυλάσσονται περίτεχνες λειψανοθήκες με άγια λείψανα ,Ιερά Σκεύη , χειρόγραφα στα τουρκικά τουρκοαραβικά και ελληνικά , φορητές εικόνες , μανουάλια βυζαντινοαραβικής τεχνοτροπίας ,ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι του 1744, όπλα και ξίφη οπλαρχηγών της Επανάστασης του 1821.
Το μοναστήρι διαθέτει ξενώνα και γυναικείο οίκο ευγηρίας .
Στην αυλή του καθολικού της Μονής υπάρχει ο τάφος του Ιωάννη Γκούρα που σκοτώθηκε στην Ακρόπολη.
Το Μοναστήρι ανίδρυσε ο Όσιος Λαυρέντιος ( καθώς υπήρχε κτίσμα του 11ου αιώνα ) κατά κόσμον Λάμπρος Κανέλλος ο οποίος ήρθε στο νησί απ’ το Μεγάλο Πεύκο το 1670 , ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας. Σύμφωνα με την παράδοση πέρασε τη θάλασσα πατώντας στην κάπα του.
Ο Όσιος Λαυρέντιος ως ηγούμενος της Μονής προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στο Έθνος καθώς η Μονή έγινε ορμητήριο πολλών αγωνιστών και καταφύγιο κατατρεγμένων κατά την Τουρκοκρατία.
Μετά από πολλά χρόνια ηγουμενίας αποχώρησε απ’ την Μονή και εγκαταστάθηκε σ’ ένα μικρό κελί πάνω σ’ έναν απόκρημνο βράχο του βουνού στα νότια της Μονής . Ο Όσιος Λαυρέντιος αποδήμησε εις κύριον την 9η Μαρτίου 1707.
Αξιόλογη ήταν η εθνική δράση της Μονής στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και κατά την Επανάσταση του 1821. Στη Μονή βρήκαν καταφύγιο ηλικιωμένοι , γυναίκες και παιδιά. Εκεί φυλάσσονταν λάφυρα και πραγματοποιούνταν συναντήσεις οπλαρχηγών. Εκεί μεταφέρονταν πληγωμένοι αγωνιστές για περίθαλψη και θεραπεία. Χαρακτηριστικοί είναι οι παρακάτω στίχοι που εκφράζουν την επιθυμία του Γεωργίου Καραϊσκάκη να μεταφερθεί στη Φανερωμένη για να βρει περίθαλψη και θεραπεία:
Το 1878, λόγω του Ρωσσοτουρκικού πολέμου και για λόγους ασφαλείας , ο Πολεμικός Ναύσταθμος εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Φανερωμένης και λίγα χρόνια μετά, το 1881, μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση.
Το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης τιμάται στη μνήμη της Παναγίας Νεοφανείσης ή Φανερωμένης στις 23 Αυγούστου οπότε γίνεται μεγάλο πανηγύρι.
Τηλέφωνο Μονής Φανερωμενης : 2104681861
Ευριπίδειο Θέατρο
Το θέατρο κατασκευάστηκε το 1993 προς τιμή του μεγάλου τραγικού ποιητή Ευριπίδη ο οποίος είχε το ησυχαστήριό του στην περιοχή Περιστέρια του νησιού μας. Εγκαινιάστηκε το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου από την τότε υπουργό πολιτισμού Κα. Άννα Ψαρούδα Μπενάκη.
Βρίσκεται στο λόφο “Πατρίς” και έχει χωρητικότητα περίπου 3000 θέσεων. Εκεί γίνονται εκδηλώσεις (κυρίως κατά την διάρκεια του καλοκαιριού) όπως μεγάλες συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις.
Η πρόσβαση γίνεται είτε μέσω αυτοκινήτου στην βόρια είσοδο (όπου υπάρχει μεγάλος χώρος στάθμευσης) , είτε με τα πόδια από την νότια είσοδο (Οδός Μ. Αλεξάνδρου) .
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Ιστορίας
Το Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Σαλαμίνος στεγάζεται από τον Οκτώβριο του 1998 σε μια ευρύχωρη αίθουσα του Νέου Δημαρχείου – Πολιτιστικού Κέντρου και φέρει το όνομα του Σαλαμίνιου φιλόλογου, λαογράφου, ερευνητή, Πέτρου Φουρίκη Δ/ντή του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών μέχρι το 1936.
Στο μουσείο αυτό είναι συγκεντρωμένα πλήθος από Λαογραφικά αντικείμενα της ζωής της Σαλαμίνας αλλά και της Ιστορίας του τόπου. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή η συλλογή ανδρικών και γυναικείων τοπικών ενδυμασιών που άρχισε να φτιάχνεται από το 1962. Η συλλογή ζιπουνιών (τζάκων), μας πηγαίνει πίσω 300 χρόνια, μας δίνει εικόνα της εποχής και μας βοηθά να δούμε την ποικιλία και την αισθητική αντίληψη στα ενδυματολογικά του τόπου.
Επίσης στο μουσείο αυτό παρουσιάζονται έπιπλα διαφόρων εποχών, αργαλειοί, οικιακά σκεύη, εργαλεία διαφόρων επαγγελμάτων καθώς και διάφορα κεραμικά και χάλκινα αντικείμενα του καθημερινού βίου σε πρωτότυπα σχέδια.
Τα όπλα του ’21 (σπάθες, γιαταγάνια, καριοφίλια, πιστόλες, ξίφη) και το αργυρόκουμπο της φέρμελης του στρατηγού Γ. Καραϊσκάκη μας υπογραμμίζουν την συμμετοχή στους αγώνες και ένδοξη ιστορία της Σαλαμίνας. Στις συλλογές του μουσείου περιλαμβάνονται επίσης εικόνες της μεταβυζαντινής περιόδου, εκκλησιαστικά σκεύη και ιερατικά αντικείμενα (αστερίσκοι, αρτοφόρια, δισκάρια, δισκοπότηρα, αγιαστούρες, ξύλινες σφραγίδες, ζώνες, πόρπες…) καθώς επίσης και σπάνια έγγραφα 18ου και 19ου (προικοσύμφωνα, ξωφύλλια, δημόσια έγγραφα…) και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το 1850 και δώθε, πίνακες ζωγραφικής και παραδοσιακά μουσικά όργανα.
Τηλέφωνο : 213 – 2027316